Zmiana wspólnika w spółce z o.o. związana jest najczęściej ze sprzedażą udziałów. Sprzedaż udziałów w spółce z oo wiąże się z określonymi wymogami. W artykule odpowiadamy na pytania jak krok po kroku dokonać sprzedaży udziałów w spółce zgodnie z prawem spółek handlowych. Dowiesz się także od kiedy zmiana wspólnika jest skuteczna oraz jak zgłosić zmianę wspólnika do KRSu.
Forma sprzedaży udziałów w spółce z o.o.
Niezwykle ważne jest, aby umowa sprzedaży udziałów w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością została zawarta w odpowiedniej formie. Niezachowanie odpowiedniej formy umowy zbycia udziałów rodzi poważne konsekwencje.
Forma sprzedaży udziałów zależy od tego czy spółka została założona przez Internet (gdy umowa została zawarta przy wykorzystaniu wzorca) czy też w formie pisemnej – tradycyjnej. Zasadniczo wyróżniamy dwie formy sprzedaży udziałów w spółce – w formie elektronicznej lub pisemnej z podpisami notarialnie poświadczonymi. Zatem oświadczenia zbywcy i nabywcy udziałów składane mogą być w formie tradycyjnej jak i przy pomocy podpisu zaufanego EPUAP. Poniżej wyjaśniamy w jakich sytuacjach można skorzystać z każdej z nich.
Chcesz sprzedać udziały w spółce z o.o. i szukasz pomocy prawnej? Kliknij tutaj, aby wysłać zapytanie w celu uzyskania bezpłatnej wyceny.
Sprzedaż udziałów w spółce z o.o. przez Internet (spółka S24)
W spółce z ograniczoną odpowiedzialnością, której umowa została zawarta przy wykorzystaniu wzorca umowy, (tzw. spółka S24) wspólnicy mają możliwość zawarcia umowy sprzedaży przy wykorzystaniu wzorca udostępnionego w systemie. Jeśli zatem spółka została założona przez Internet zbywca i nabywca udziałów mogą zawrzeć umowę zbycia udziałów w formie elektronicznej bez wychodzenia z domu.
Zgłoszenia zmian dokonujemy w systemie po zalogowaniu się na konto spółki. Sprzedaż udziałów w tym przypadku jest w tym przypadku znacznie ułatwiona.
Zgodnie z kodeksem spółek handlowych, umowę sprzedaży udziałów zawartej przez Internet opatruje się kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem zaufanym albo podpisem osobistym. Nieposiadanie przez nowego lub obecnego wspólnika jednego z wyżej wymienionych podpisów skutkować będzie niemożnością podpisania umowy sprzedaży w formie elektronicznej. W takim przypadku konieczne będzie zawarcie umowy w obecności notariusza – o czym poniżej.
Umowa sprzedaży udziałów z podpisami notarialnie poświadczonymi
W przypadku spółek założonych w formie tradycyjnej, pamiętać należy, że zbycie udziału, jego części lub ułamkowej części udziału oraz jego zastawienie musi zostać dokonane pod rygorem nieważności w formie pisemnej z podpisami notarialnie poświadczonymi. Oznacza to, że jeśli wspólnicy zawarli ustną umowę sprzedaży udziałów lub podpisali umowę w zwykłej formie pisemnej umowa taka będzie nieważna.
Nic nie stoi jednak na przeszkodzie, aby zbycie udziałów nastąpiło w formie aktu notarialnego. Taka forma zbycia udziałów jest jak najbardziej dopuszczalna.
W przypadku spółki założonej w formie tradycyjnej sprzedaż udziałów następuje w obecności notariusza. Zgłoszenia zmian dokonujemy po rejestracji na Portalu Rejestrów Sądowych. Podkreślić należy, że w obecności notariusza mogą zostać także zbyte udziały spółki założonej przez Internet. Powodem może być np. nieposiadanie przez przyszłego wspólnika podpisu kwalifikowanego lub też chęć uregulowania przez strony poszczególnych postanowień umowy w sposób indywidualny, czego nie można z kolei dokonać w systemie S24.
Zbycie ułamkowej części udziału
Częstym rozwiązaniem stosowanym w akcie założycielskim są udziały o równej wartości. Nic nie stoi jednak na przeszkodzie, aby określić nierówną wartość udziałów. Gdy udziały mają równą wartość a dany wspólnik posiada więcej niż jeden udział ma on prawo do zbycia jednego lub większej liczby udziałów.
Kodeks spółek handlowych dopuszcza przy tym sprzedaż ułamkowej części udziału. Należy jednak zaznaczyć, że w wyniku podziału nie mogą powstać udziały niższe niż 50 złotych – jest to minimalna wartość jednego udziału.
Sprzedaż udziałów przez pełnomocnika
Przy podpisywaniu umowy zbycia udziałów strony nie muszą być obecne osobiście. Zarówno kupujący jak sprzedający udziały może być reprezentowany przez pełnomocnika przy tej czynności. Należy jednak zaznaczyć, że przy podpisywaniu umowy sprzedaży udziałów u notariusza należy przedstawić dokument pełnomocnictwa uprawniającego do dokonania tej czynności.
Sprzedaż udziałów w spółce z o.o.- od kiedy skuteczne?
Częstym pytaniem jakie się pojawia w związku ze sprzedażą udziałów jest od kiedy sprzedaż udziałów w spółce z o.o. jest skuteczna? Od momentu podpisania umowy? Od momentu poinformowania spółki o zbyciu czy też może od wpisania zmian do krajowego rejestru sądowego?
W dużym uproszczeniu można wskazać, że samo zawarcie umowy wywołuje skutek między zbywcą a nabywcą udziałów. Po podpisaniu umowy zbycia udziałów staje się ona bowiem skuteczna względem stron tej umowy. Ustawodawca przewidział jednak, że strony transakcji mają obowiązek powiadomienia spółki do fakcie sprzedaży.
Aby powiadomić spółkę o zbyciu udziałów, konieczne jest przedstawienie spółce dowodu przejścia udziału tj. np. umowy sprzedaży. Sprzedaż udziałów jest zatem skuteczna wobec spółki od chwili skutecznego zawiadomienia spółki. Zawiadomienie spółki następuje najczęściej formie pisemnej na dres spółki. Wspólnik uzyskuje tym samym swe prawa i obowiązki związane z posiadanymi udziałami (np. prawo podejmowania uchwał, prawo do dywidendy ect.).
Zgłoszenie zmiany wspólnika do KRSu nie ma przy tym wpływu na posiadane przez nowego wspólnika prawa i obowiązki. Zbycie przez wspólnika udziałów następuje w chwili zawarcia umowy sprzedaży udziałów, a zgłoszenie zmiany wspólnika do sądu rejestrowego jest jedynie zrealizowaniem obowiązku informacyjnego (jest to wpis deklaratoryjny o czym więcej tutaj).
Możliwe ograniczenia w zakresie sprzedaży udziałów w umowie spółki z o.o.
O ile zbycie udziału może być przedmiotem czynności prawnych o tyle mogą pojawić się sytuacje, w których wystąpi ograniczenie obrotu udziałami. Przed zbyciem udziałów warto zajrzeć do umowy spółki. W umowie spółki mogą być bowiem zawarte ograniczenia w zakresie sprzedaży udziałów spółki. Umowa spółki może przewidywać uzależnienie możliwości sprzedaży udziału od spełnienia określonego warunku lub upływu określonego terminu.
W przypadku spółek o dużym udziale w rynku ograniczenia w zbyciu udziałów mogą także wynikać z ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów.
Często spotykanym ograniczeniem spotykanym w umowie spółki jest także prawo pierwszeństwa nabycia udziałów, o czym poniżej.
Prawo pierwszeństwa nabycia udziałów w spółce z o.o.
Niejednokrotnie w umowie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością można spotkać zapisy dotyczące pierwszeństwa nabycia udziałów przez pozostałych wspólników. Dlatego też bardzo ważne jest zapoznanie się z treścią umowy spółki przed dokonaniem sprzedaży udziałów.
Ważne także jest ustalenie czy spółka jest właścicielem lub użytkownikiem wieczystym nieruchomości rolnej o powierzchni co najmniej 5 ha albo nieruchomości rolnych o łącznej powierzchni co najmniej 5 ha. W takim przypadku, zgodnie z ustawą o kształtowaniu ustroju rolnego, Krajowemu Ośrodkowi Wsparcia Rolnictwa przysługuje prawo pierwokupu sprzedawanych udziałów w spółce będącej właścicielem nieruchomości rolnej.
W samej umowie przenoszącej udział w przypadku spółki posiadającej ww. nieruchomość rolną warto uregulować obowiązki związane z zawiadomieniem KOWR o danej transakcji. Ułatwi to przestrzeganie procedury związanej z tą sprzedaży.
Zawarcie umowy przenoszącej udział z pominięciem procedury związanej z prawem pierwokupu prowadzi do nieważności umowy zbycia udziałów.
Wymagana zgoda na sprzedaż udziałów w spółce z o.o.
Umowa spółki może także przewidywać, że zbycie udziałów w spółce wymaga zgody organu spółki np. zezwolenia spółki, rady nadzorczej lub zgromadzenia wspólników. Przykładowo zapis taki może przybrać następujące brzmienie: Każdorazowe zbycie udziałów wymaga zgody spółki.
Procedura wyrażenia zgody na sprzedaż udziałów może zostać ukształtowana przez wspólników w akcie założycielskim dowolnie. Jeśli umowa spółki nie przewiduje szczególnych uregulowań co do zgody spółki na sprzedaż, organem uprawnionym do wyrażenia zgody spółki jest zarząd.
W przypadku konieczności uzyskania zezwolenia na zbycie udziałów (np. w umowie spółki wskazano, że Spółka udziela zgody na zbycie udziałów), zarząd udziela takiej zgody w formie pisemnej.
Przyjmuje się, że umowa zbycia udziału zawarta bez wymaganej zgody spółki stanowi czynność bezskuteczną zarówno wobec spółki jak i w stosunkach między stronami. Jeśli zatem doszło do zbycia udziałów bez uzyskania zgodnie z umową zgody spółki z o.o., Zarząd spółki powinien udzielić następczej zgody na zbycie udziałów.
Obowiązki wspólnika w spółce z o.o.
Nabycie udziałów w spółce powoduje wstąpienie w prawa i obowiązki wspólnika. Z kolei zbycie udziału powoduje utratę praw przez wspólnika. Wraz z nabyciem członkostwa w spółce wspólnik nabywa także określone obowiązki. Należy pamiętać, że o przejściu własności udziałów w spółce z o.o. należy poinformować spółkę a dokładniej zarząd spółki. Z nabywcą udziałów należy ustalić w treści umowy na kim spoczywać będzie obowiązek poinformowania zarządu spółki o tej transakcji.
Poinformowanie spółki z o.o. o zbyciu udziałów jest istotne, gdyż związane są z tym konkretne uprawnienia wspólnika m.in. uczestnictwo w zgromadzeniu wspólników, o czym poniżej.
Obowiązki wspólników zostały uregulowane w poszczególnych przepisach k.s.h. oraz mogą zostać określone w akcie założycielskim. Często spotykanym zapisem w umowie spółki jest postanowienie dot. obowiązku wspólnika dokonywania dopłat stosunkowo do wysokości posiadanego udziałów. Warto zatem przed nabyciem udziałów w spółce zapoznać się z treścią umowy spółki z o.o.
Prawa wspólnika w spółce z o.o.
W związku z posiadaniem udziałów przysługują wspólnikowi określone prawa. Do podstawowych praw wspólnika spółki z o.o. należy udział w zgromadzeniu wspólników. Zgromadzenia wspólników są zwyczajne oraz nadzwyczajne. Od rodzaju zgromadzenia wspólników zależą podejmowane na nim uchwały.
Udział w zgromadzeniu wspólników nie jest jednak obowiązkiem wspólnika. Pamiętać jednak należy, że uporczywy brak działania wspólnika i stawiania się na zgromadzenia może paraliżować działanie spółki i może być podstawą do wyłączenia wspólnika ze spółki lub rozwiązania spółki.
Warto także pamiętać, że jeśli udziały nabywa dotychczasowy wspólnik jego pozycja właścicielska ulega zwiększeniu i dochodzi do rozszerzenia praw związanych z posiadanymi udziałami. Posiadając pakiet większościowy jeden wspólnik ma decydujący wpływ na podejmowane w ramach spółki decyzje i uchwały.
Umowa sprzedaży udziałów w spółce z o.o. a podatek dochodowy
Sprzedaż udziałów w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością powoduje konieczność zapłaty podatku– podatku dochodowego (ustawa PIT) oraz podatku od czynności cywilnoprawnych (ustawa PCC). Obowiązek zapłaty podatku od sprzedaży udziałów powstaje zarówno, gdy udziały w spółce nabywa nowy jak i dotychczasowy wspólnik.
Podstawowym podatkiem związanym ze zbyciem udziałów jest podatek o czynności cywilnoprawnych (PCC). Zasadą jest, że to nabywca udziałów ma obowiązek zapłaty podatku PCC, lecz Strony mogą dowolnie ustalić tę okoliczność w ramach umowy sprzedaży udziałów.
Należy pamiętać, że podstawą opodatkowania jest wartość rynkowa udziałów. Co za tym idzie Strony umowy nie powinny zaniżać wartości udziałów, gdyż Urząd Skarbowy może kwestionować wskazaną w umowie wartość.
Co ważne, w przypadku zaniżenia wartości udziałów fiskus ma prawo do wymierzenia wyższego podatku, gdy cena ustalona przez Strony transakcji nie odpowiada cenie rynkowej. W przypadku trudności w określeniu wartości udziałów wspólnicy mogą skorzystać z pomocy biegłego rzeczoznawcy, który wyceni wartość udziałów.
Odpłatne zbycie udziałów w spółce podlega także opodatkowaniu podatkiem dochodowym. Podatek dochodowy od odpłatnego zbycia udziałów wynosi 19%. Opodatkowaniu podlega dochód (różnica między przychodem a kosztami). Przy sprzedaży udziałów przychodem będzie kwota uzyskana ze sprzedaży udziałów.
Kupujący powinien zapłacić podatek w terminie 14 dni od dnia zawarcia umowy sprzedaży. Zgłoszenie następuje na urzędowym formularzu.
Obowiązki związane ze sprzedażą udziałów w spółce z o.o.
Zarząd spółki powinien pamiętać o konieczności aktualizowania księgi udziałów. W księdze udziałów należy dokonać zmian związanych z przeniesieniem udziałów (np. poprzez wykreślenie dotychczasowego wspólnika i wpisanie nowego lub też zmianę liczby posiadanych udziałów, jeśli dokonano sprzedaży części udziałów pomiędzy dotychczasowymi wspólnikami spółki).
W przypadku sprzedaży udziałów, po wpisaniu zmian w księdze udziałów, kodeks spółek handlowych obliguje zarząd spółki do złożenia w sądzie w wydziale KRS podpisanej przez wszystkich członków zarządu spółki nowej listy wspólników. Lista wspólników powinna zawierać znaczenie wspólnika, liczbę i wartość nominalną udziałów.
Jeżeli jeden wspólnik posiada wszystkie udziały w spółce listę wspólników z danymi należy uzupełnić o oświadczenie, że podmiot ten został jedynym wspólnikiem spółki. Pisemne oświadczenie zawierające: imię i nazwisko albo firmę, adres lub siedzibę jedynego wspólnika składamy do KRSu wraz z wnioskiem i pozostałym dokumentami.
Dodatkowo złożyć należy umowę sprzedaży udziałów oraz dokument zawierający adresy do doręczeń osób uprawnionych do powołania zarządu. Spółka składa także oświadczenie czy jest cudzoziemcem w rozumieniu przepisów ustawy o nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców.
Termin na zgłoszenie sprzedaży udziałów do KRS
Termin na zgłoszenie sprzedaży udziałów do KRSu wynosi 7 dni od zawarcia umowy. Przekroczenie tego terminu może wiązać się z konsekwencjami, jednak Sąd rejestrowy niezbyt często korzysta z przysługujących mu uprawnień do przymuszenia Spółki do zgłoszenia zmian w tym zakresie (o ile nie ma wiedzy o dokonanych zmianach).
Rekomendowane jest jednak jak najszybsze złożenie wniosku o zmianę danych wspólników, gdyż, poza przymuszeniem do aktualizacji danych, Sąd rejestrowy w przypadku braku wykonania wezwania może nałożyć grzywnę.
Sprzedaż udziałów w spółce z o.o. – koszty
Koszty przeprowadzania procedury sprzedaży udziałów i zmiany wspólników są zależne od formy dokonania sprzedaży udziałów oraz innych zmian zgłaszanych w jednym wniosku w sądzie rejestrowym.
W przypadku zawarcia umowy zbycia udziałów u notariusza, koszty związane z poświadczeniem podpisów to zazwyczaj kilkadziesiąt złotych. Koszty obsługi prawnej zależne są od stopnia skomplikowania umowy spółki oraz zapisów umowy sprzedaży udziałów. W przypadku chęci uzyskania wyceny zapraszamy do kontaktu.
Opłata sądowa za zmiany to 300 zł w przypadku zmian w spółce dokonywanych w systemie S24 oraz 350 zł w przypadku zmian zgłaszanych tradycyjne (za pośrednictwem Portalu Rejestrów Sądowych).
Transakcja sprzedaży udziałów stanowi usługę zwolnioną na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40a ustawy o VAT, zatem podatek od towarów i usług nie jest naliczany.
Umowa sprzedaży udziałów spółki wzór
Jeśli jesteś zainteresowany gotowym rozwiązaniem, polecamy przygotowany przez nasz zespół prawników wzór umowy sprzedaży udziałów. Umowa sprzedaży udziałów spółki wzór dostępna w atrakcyjnej cenie tutaj.
Kto zgłasza zmiany wspólników do KRSu? Wspólnicy czy Zarząd spółki?
Organem zobowiązanym do zgłoszenia zmiany do KRSu jest Zarząd. Co za tym idzie, członkowie zarządu zobligowani są do złożenia wniosku o wpis zmian do sądu rejestrowego.
O ile brak jest ustawowego obowiązku dołączania umowy zbycia udziałów o tyle jest to stosowane w praktyce, gdyż Sąd dokonuje wpisu zmian w oparciu o dokumenty załączone do wniosku oraz sam wniosek zmianowy. Sam fakt zmiany wspólnika w spółce dokumentujemy zatem m.in poprzez złożenie do akt rejestrowych spółki umowy sprzedaży udziałów.
Sprzedaż udziałów w spółce z o.o. – pomoc prawna
Wiedząc, że procedura sprzedaży udziałów może przysporzyć problemy naszym Klientom doradzamy zarówno przed przystąpieniem do transakcji zabezpieczając interesy Stron umowy sprzedaży jak i pomagamy w przygotowaniu dokumentów zmianowych do krajowego rejestru sądowego
Usługi prawne oferujemy na terenie całego kraju. Nasz zespół adwokatów i radców prawnych udzieli Ci niezbędnych wyjaśnień. Zapraszamy do kontaktu w celu uzyskania pomocy prawnej!
